Eğitimde ölçme, kişinin yetkinlik derecesini sayısal terimlerle anlamak için kullanılan bir süreçtir. Değerlendirme, eğitimde öğrencinin öğrenme düzeyini belirlemek için yapılan bir işlemdir. Sağlıklı bir ölçme ve değerlendirme sistemi, öğretmenlerin öğrencilerin ilerleme düzeylerini belirlemelerine ve eğitimin kalitesini artırmalarına yardımcı olur. Onun için eğitimde ölçme ve değerlendirme, öğrenci performanslarının belirlenmesi ve eğitim sisteminin başarısının ölçülmesi için vazgeçilmez bir aşamadır. 

Bu çalışma, Türkçe Eğitimi, Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretimi ve Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi alanlarında yapılan yüksek lisans tezlerini analiz ederek, ölçme ve değerlendirme konusunda alanyazındaki mevcut durumu, tematik ve metodolojik olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmada, Türkçenin eğitim ve öğretimi alanında hazırlanmış yüksek lisans tezleri doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının Ulusal Tez Merkezinden temin edilen 18 yüksek lisans tezi yıllara, üniversitelere, konulara, anahtar sözcüklere, araştırma yöntemlerine, çalışma gruplarına, örneklem yöntemlerine, örneklem gruplarına, örneklem alınan eğitim kurumlarına, örneklem alınan coğrafi merkezlere, veri toplama araçlarına, veri analizi yöntemlerine ve veri analiz programlarına göre incelenmiştir. Çalışmada nitel veri analizi için içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan tematik ve metodolojik analiz neticesinde tespit edilen bulgular makalenin ilgili bölümlerinde açıklanmıştır.

Türkçenin eğitim ve öğretimi, ölçme ve değerlendirme, yüksek lisans tezleri, tematik ve metodolojik inceleme