Türkiye Türkçesi ağızları üzerine hazırlanan çalışmaların başladığı XIX. yüzyılın ikinci yarısından içinde bulunduğumuz zaman dilimine kadar yerli ve yabancı olmak üzere birçok araştırmacı tarafından saha araştırmalarına dayanan ağız incelemeleri gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de hazırlanan ağız incelemeleri ise özellikle seksenli ve doksanlı yıllardan itibaren sayı ve nitelik açısından ivme kazanmıştır. Hazırlanan ağız çalışmalarının tamamı, sonraki aşamalar için yol gösterici niteliktedir. Ancak ağız incelemelerinde çeşitli sebeplere bağlı olarak Türkiye sınırları içindeki her yörenin ağız özellikleri üzerine hazırlanan çalışmalar özellikle nicelik bakımından dengeli değildir; bazı ağız yöreleri farklı zamanlarda farklı araştırmacılar tarafından birkaç defa incelenirken bazı yöreler için bu durum söz konusu değildir. Üzerine hazırlanan inceleme sayısı sınırlı ağızlardan biri de Doğu grubu ağızları içinde yer alan ve bugün Ardahan iline bağlı olan Çıldır merkez ağzıdır. Bu çalışmada daha önce tarafımızca hazırlanan bir yazıda ses bilgisi açısından ünlü ve ünsüz değişmeleri ele alınan Çıldır ilçe merkezi ağzında ünsüzlerle ilgili benzeşme, ikizleşme, düşme ve türeme hadiselerine yer verilecektir. Çalışmada yer verilen örnekler, tarafımızca farklı tarihlerde yapılan saha araştırmalarına dayanmaktadır.

Çıldır, ağız, ses bilgisi, ses olayları

There have been dialect studies carried out by various Turkish and foreign researchers based on field research since the second half of the 19th century when studies were initiated on the dialects of Turkish as spoken in Turkey and to date. The dialect studies conducted in Turkey, on the other hand, gained speed in terms of quality and quantity, particularly in the 1980s and 1990s. All these dialect studies qualify as a guide for later stages. However, one cannot speak of consistency, especially concerning quality, when it comes to studies on the characteristics of the dialects of all the regions in Turkey due to various reasons; while the dialects of some regions are examined a couple of times by different researchers, the same does not apply for other regions. The dialect of central Çıldır, Ardahan, which classifies under the Eastern group of dialects, is among the dialects to have been examined with a limited number of studies. This study is about consonant assimilation, doubling, deletion, and epenthesis in the dialect of central Çıldır which was also subject to another study by the author concerning phonetic consonant and vowel changes. The examples presented here derive from the field research carried out by the author on various dates.

Çıldır, dialect, phonetics, acoustic phenomena