Anasayfa    |  Künye   |  Etik Sorumluluklar   |  İletişim   |

Hızlı Erişim


Bu Dergi DOI ve Crosscheck üyesidir


Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.

КЫРГЫЗ ЭТНОНИМИНИН ЧЕЧМЕЛЕНИШИ: АЛГЫР КУШ ЭЛИ I: КЫРГУ УҢГУСУ жана КЫРГЫДАЙ ЭТНОНИМИ
(INTERPRETATION OF THE KYRGYZ ETHNONYM: THE EAGLE PEOPLE I: THE KIRGU MORPHEME AND THE KYRGYDAY ETHNONYM )

Yazar : Nurdin USEEV    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 4(4)
Sayfa : 391-410
    


Özet

Түрк этнонимдери ичинде эң байыркы этноним катары эсептелген кыргыз этноними боюнча буга чейин көптөгөн изилдөөлөр жүргүзүлүп, ар түрдүү божомолдор айтылган. Азыркы тапта окумуштуулардын басымдуу бөлүгү аталган этноним кырк сан атоочунан жана +з көптүк мүчөсү куралып, кырк уруудан турган эл, кырк бөлүктөн куралган калк деген маани берет деген божомолду кабылдашат. Бирок бул божомолдун өтө олуттуу калпыстыктары бар. Мисалы, байыркы түрк этнонимикасында кырк сан атоочу менен жасалган этноним болбогон сыңары, үч карлук, он ок, тогуз огуз ж.б.у.с. сан атоочтор менен куралган этнонимдерде сан атоочтон сырткары атооч сөз да бар. Эң негизгиси кыргыз этнониминин Кытай булактарындагы байыркы кыркун/кыркур/кыркут/кыркуз формаларына морфологиялык талдоо жүргүзгөнүбүздө сөз уңгусу кырк сан атоочу эмес, кырку сөзү экендигине күбө болобуз. Ал эми кырку сөзү тарыхый түрк тилдеринде алгыр куш, бүркүт деген маани берет. Ушундан улам бул макалабызда кыргыз этнонимин келип чыгышы боюнча жаңы түшүндүрмөбүздү сунуштадык.



Anahtar Kelimeler

The Kyrgyz ethnonym, the root kyrku, an eagle, Kyrgyday, plural suffix



Abstract

Kyrgyz ethnonym, which is considered the oldest ethnonym among Turkic ethnonyms, has been studied so far and various assumptions have been made. Today, the majority of scholars accept the assumption that this ethnonym is composed of the number noun kyrk ‘forty’ and the plural suffix +z, meaning a people of forty tribes and a nation of forty parts. But this assumption has very serious biases. For example, in ancient Turkic ethnonyms, there was no ethnonym with the number forty, while ethnonyms with numbered names such as uch karluk, on ok, toguz oguz, etc. have a noun as well as a number. Most importantly, when we make a morphological analysis of the ancient forms of the Kyrgyz ethnonym in Chinese sources such as Kyrkun/Kyrkur/Kyrkut/Kyrkuz, we see that the origin of the word is not the number kyrk ‘forty’, but the word kyrku. In historical Turkic languages, the word "kyrku" means predator bird, eagle. Therefore, in this article, we have proposed a new explanation of the origin of the Kyrgyz ethnonym.



Keywords

The Kyrgyz ethnonym, the root kyrku, an eagle, Kyrgyday, plural suffix

Gelişmiş Arama


Duyurular


Adres : Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı ARTVİN
Telefon : 04662151043-2333 Faks :
Eposta : bugudergisi@gmail.com

Web Yazılım & Programlama Han Yazılım Bilişim Hizmetleri