Atasözü ve deyimler geçmişten bugüne halkın yaşam biçimlerini, kültürel miraslarını, yaşanılan olumlu veya olumsuz anılarını içinde barındıran önemli bir söz varlığı alanıdır. Söz konusu kalıp ifadeler içinde barındırmış olduğu zengin manevi öğütler ve uyarılar sayesinde gelecek neslin temkinli davranmasını sağlayamaktadır. Büyük toplulukları millet yapan temel yapının kültür sayesinde oluştuğu düşünüldüğünde, atasözleri ve deyimlerin bu oluşumda büyük etkisi vardır. Geçmişten bugüne yaşanılarak kazanılan tecrübelerin daha öz şekilde yansımaları olarak düşüneceğimiz bu ifadeler, içinde kültürü barındırdığı gibi toplumca benimsediğimiz ve sahip çıktığımız değerlere de değinmektedir. Yaşam biçimi, gelenek, görenek, aile yapısı gibi unsurları barındıran kültür; daha çok soyut olarak ele alabileceğimiz ve sosyal ilişkilerde iletişimin, davranışların temelini oluşturan değer kavramı ile de yakından ilişkilidir. 

Toplum ve devlet için önemli bir kavram olan kültür ve değer unsurları üzerine son yıllarda eğitim programlarından hareketle çalışmalar yapılmıştır. Bu araştırmada da Tokat iline bağlı bazı ilçelerde kullanılan çeşitli atasözleri ve deyimlerin kültürel aktarım, değerler üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniğine ve betimsel tarama modeline başvurulmuştur. Tokat ilini kapsayan bu çalışmada çeşitli ilçelerde kullanılan 52 atasözünün ve 25 deyimin anlamları açıklanarak kültürel aktarım ve değerler açısından incelenmiştir. Sonuç olarak Tokat yöresine ait atasözleri ve deyimlerin Türkçe eğitiminde kullanılmasının soyut kavramların daha kolay şekilde öğretilmesine zemin hazırladığı ancak bu kalıp ifadelerin dikkatle seçilerek aralarından çocuk pedagojisine uygun olanların eğitim ve öğretim sürecinde kullanılabileceği görülmüştür.

Tokat ağız özellikleri, Tokat’a ait atasözleri ve deyimler, kültür, değer

Proverbs and idioms are an important area of vocabulary that includes people's lifestyles, cultural heritage, and positive or negative memories from the past to the present. The rich spiritual advice and warnings they contain in these formulaic expressions will ensure that future generations act cautiously. When we consider that the basic structure that makes large communities a nation is formed through culture, proverbs and idioms have a great impact on this formation. These expressions, which we will consider as more concise reflections of experiences gained from the past to the present, include culture as well as the values we adopt and protect as a society. Culture, which includes elements such as lifestyle, tradition, custom, family structure, is also closely related to the concept of value, which we can consider more abstractly and which forms the basis of communication and behavior in social relations. 

Studies have been conducted on culture and value elements, which are important concepts for society and the state, in recent years based on educational programs. In this study, it was aimed to examine various proverbs and idioms used in some districts of Tokat province in terms of cultural transmission and values. In the study, the document review technique and descriptive scanning model, which are qualitative research methods, were used. In this study covering the province of Tokat, the meanings of 52 proverbs and 25 idioms used in various districts were explained and examined in terms of cultural transmission and values. As a result, it was seen that the use of proverbs and idioms belonging to the Tokat region in Turkish education paved the way for teaching abstract concepts more easily, but these formulaic expressions could be carefully selected and those suitable for child pedagogy could be used in the education and training process.

Tokat dialect features, proverbs and idioms from Tokat, culture, value