Çalışmanın amacı Kırgızlar arasında unutulmaya yüz tutmuş kıl çaynoo (kıl çiğneme) geleneğinin özelliklerini ve tabiatını ortaya koymaktır. Aynı zamanda çalışma, menşei kıl çaynoo geleneğine dayanan ve sözlüklerde yer almayan kıl çaynoo deyiminin anlam katmanlarını irdelemeyi amaçlamaktadır. Kıl çaynoo geleneğinin daha önce teorik araştırması yapılmadığından ötürü çalışmada hem yazılı hem görsel hem de sözlü kaynaklara başvurulmuştur. Bu kaynaklar ışığında ilk kez kıl çaynoo geleneğinin özellikleri ortaya konulmuştur. Kıl çaynoo deyiminin yapısını ve anlam katmanlarını belirlemek için ise 54 basılı eser ve 70 web sitesi üzerinden 189 örnek cümle elde edilerek analiz edilmiştir. Bağlam analizi ve sözlükçülük yöntemleri esas alınarak 189 örnek cümlede geçen kıl çaynoo ifadesinin 168’nin deyim olduğu görülmüştür. 168 örnek cümlede geçen kıl çaynoo deyiminin incelenmesinden sonra sözü edilen deyimin çeşitli biçimleri ve anlam katmanları tespit edilmiştir.

Kırgızlar, kıl çaynoo, gelenek, deyim, er sayış

This study aims to uncover the characteristics and essence of the forgotten Kyrgyz tradition of kyl chainoo (horsehair chewing). Additionally, it seeks to explore the layers of meaning behind the idiom kyl chainoo, rooted in this tradition and absent from dictionaries. As no prior theoretical research exists on the kyl chainoo tradition, the study relies on written, visual, and oral sources. Based on these materials, the unique features of the tradition have been documented for the first time. To analyze the structure and meaning of the idiom, 189 sample sentences were collected and examined from 54 printed works and 70 websites. Using contextual analysis and lexicography methods, it was found that 168 out of 189 instances of the expression kyl chainoo in the sample sentences were idioms. Analysis of 168 sample sentences revealed various idiom forms, along with diverse layers of meaning.

Kyrgyzes, kyl chainoo, tradition, idiom, er saiysh