Bu çalışmanın amacı, ülkemizde 2005 yılından beri uygulanagelen yapılandırmacılık temelli eğitim anlayışının Türkçe ders kitaplarındaki ölçme ve değerlendirme alanına etkisinin ne derece olduğunu belirlemektir. Nitekim Türkçe eğitimi, metin temelli olarak yürütülmekte ve dil becerileri ile dil bilgisi kazanımlarının bu metinler aracılığıyla bireylere kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu özelliklerinden dolayı Türkçe ders kitapları, Türkçe eğitiminin temeli ve en çok kullanılan materyali konumundadır.

Ders kitaplarındaki etkinliklerin tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçları açısından incelendiği bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile desenlenmiştir. Doküman analizi, yazılı kaynakların ve materyallerin analiz edilmesini kapsamaktadır. Çalışma materyali olan veri toplama aracını, 2019 yılında MEB tarafından kabul edilmiş olan ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Betimsel analiz yönteminin uygulandığı çalışmadan elde edilen bulgularda ortaokul Türkçe ders kitaplarının tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçları açısından oldukça yetersiz kaldığı sonucuna varılmıştır. Ders kitapları arasında en fazla tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme aracının yer verildiği sınıf seviyesi 8. sınıf olurken bu sınıf seviyesini 5 ve 7. sınıfların takip ettiği görülmüştür. 6. sınıf Türkçe ders kitabında ise tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarına hiç yer verilmemiştir. Çalışmanın bir başka bulgusu da etkinliklerde sayı bakımından sınırlı olarak yer verilen tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarının çeşit bakımından da zayıf kaldığıdır. Çalışmanın sonuçlarından hareketle ders kitaplarında tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme araçlarına daha fazla yer verilmesi ve dil becerilerinin geliştirilmesini esas alan Türkçe dersinde sonuca odaklanmaktan öte süreç odaklı ölçme araçlarının kullanımının daha verimli olacağı yönünde birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Türkçe ders kitabı, ölçme ve değerlendirme, Türkçe eğitimi, tamamlayıcı ölçme ve değerlendirme

This study aims to determine the effect of the constructivism-based education approach, which has been implemented in our country since 2005, on the field of measurement and evaluation in Turkish textbooks. Turkish education is carried out on a text-based basis and it is aimed to provide individuals with language skills and grammar acquisitions through these texts. Because of these features, Turkish textbooks are the basis and the most used material of Turkish education.

This study, in which the activities in the textbooks were examined in terms of alternative measurement and evaluation tools, was designed with document analysis, one of the qualitative research methods. Document analysis includes the analysis of written sources and materials. The data collection tool, which is the study material, consists of secondary school 5, 6, 7, and 8-grade Turkish textbooks accepted by the Ministry of National Education in 2019. In the findings obtained from the study in which the descriptive analysis method was applied, it was concluded that the secondary school Turkish textbooks were quite inadequate in terms of complementary measurement and evaluation tools. Among the textbooks, the grade level in which the most alternative assessment and evaluation tools were used was 8th grade, followed by the 5th and 7th grades. Complementary (alternative) measurement and evaluation tools are not included in the 6th-grade Turkish textbook. Another finding of the study is that the alternative measurement and evaluation tools, which are limited in number in the activities, are also weak in terms of variety. Based on the results of the study, some suggestions were made that the use of process-oriented measurement tools would be more efficient rather than focusing on the result in the Turkish lesson, which is based on the development of language skills and giving more place to alternative measurement and evaluation tools in the textbooks.

Turkish textbook, measurement and evaluation, Turkish education, supplementary assessment and evaluation